آموزش نظامی به کودکخداوند در قرآن کریم جامعه را به آمادگی در برابر دشمنان امر فرموده‌اند، اما آمادگی کامل و حقیقی در صورتی به‌دست می‌آید که علاوه بر مجهّز شدن بزرگسالان به آن‌چه نیاز فعلی جامعه می‌باشد، از آموزش نیازهای جامعه اسلامی، از جمله فنون رزمی و دفاعی به‌کودکان و نوجوانان نیز غفلت نشود، چرا که کودکان جامعه امروز، سازندگان جامعه فردا می‌باشند. در دستورهای تربیتی اسلام و روایات نیز به آموزش علوم مختلف، فنون رزمی و دفاعی به‌کودکان، نیز تاکید شده است. ۱ - سفارش قرآن به آمادگی رزمیخداوند متعال در قرآن، جامعه اسلامی را به آمادگی رزمی و فراهم کردن ادوات دفاعی امر نموده: می‌فرماید: در برابر دشمنان هرقدر توانایی دارید از نیرو و قدرت و هم‌چنین اسب‌های ورزیده (برای میدان نبرد) آماده سازید تا به‌وسیله آن، دشمن خدا و دشمن خویش را بترسانید. «وَ اَعِدُّوا لَهُم مَااستَطَعتُم مِن قُوَّةٍ وَ مِن رِبَاطِ الخَیلِ تُرهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللهِ وَ عَدُوَّکُم..». دشمنان خدا و مسلمانان با ملاحظه آمادگی و توان رزمی آن‌ها از فکر تجاوز به حریم مسلمانان منصرف می‌شوند و رعب و خوف از آن‌ها عامل بازدارنده از تهاجم دشمنان به حدود مسلمانان می‌باشد. در این آیه، یک اصل اساسی در زمینه جهاد اسلامی و حفظ موجودیت مسلمانان و عزّت و عظمت آنان، بیان شده است و تعبیر آیه به‌قدری وسیع است که بر هر عصر و زمان و مکانی تطبیق می‌کند. «قُوَّة»، واژه‌ای کوچک و در عین‌حال پر معنایی است که نه‌تنها وسائل جنگی و سلاح‌های مدرن هر عصری را در برمی‌گیرد، بلکه تمام نیروها و قدرت‌هایی را که به نوعی از انواع در پیروزی بر دشمن اثر دارد، شامل می‌شود. بنابراین، علاوه بر این‌که باید از پیشرفته‌ترین سلاح‌های هر زمان بهره‌گیری کرد و نیز از تقویت روحیه و ایمان معنوی، باید از قدرت‌های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی که آن‌ها نیز در مفهوم «قوّه» مندرج هستند و نقش مؤثری در پیروزی بر دشمن دارد، غفلت ننمود. در آیه دیگری می‌خوانیم: آن‌ها (کفّار و مشرکین) دائماً با شما می‌جنگند تا اگر بتوانند، شما را از دینتان باز گردانند. «وَ لا یَزَالُونَ یُقَاتِلُونَکُم حَتَّی یرُدُّوکُم عَن دِینِکُم». از این آیات استفاده می‌شود، مسلمانان برای حفظ دین و آیین و استقلال ملّت خود همیشه باید در مقابل دشمنان اسلام آمادگی کامل داشته باشند. ۲ - توصیه به آموزش فنون به فرزندانروشن است، آمادگی کامل و حقیقی در صورتی به‌دست می‌آید که علاوه بر مجهّز شدن بزرگسالان به آن‌چه نیاز فعلی جامعه می‌باشد، از آموزش نیازهای جامعه اسلامی، از جمله فنون رزمی و دفاعی به‌کودکان و نوجوانان نیز غفلت نشود، چرا که کودکان جامعه امروز، سازندگان جامعه فردا می‌باشند، بدان‌جهت در دستورهای تربیتی اسلام علاوه بر الزام و تشویق پدران و مربّیان به آموزش علوم مختلف به‌کودکان، بر آموزش فنون رزمی و دفاعی نیز تاکید شده است و موظّف‌اند تاکتیک‌های جنگی را به آنان آموزش دهند و به‌سلاح‌های روز و ترفندهای دشمن آشنا سازند. یکی از صحابه پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در نظر داشت تمام دارایی‌اش را در راه خدا انفاق کند، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به او فرمود: ای ابورافع، زمانیکه فقیر شدی چه خواهی کرد؟ ابورافع گفت: عرض کردم آیا در انفاق پیشی نجویم؟ و برای آخرت خود چیزی نفرستم؟ پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: آری بفرست، سپس فرمود: دارایی‌ات چقدر است؟ عرض کردم چهل هزار درهم و همه را در راه خدا می‌دهم، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: چنین نکن، بلکه قسمتی از آن را در راه خدا انفاق کن و قسمتی دیگر را نگه‌دار و خرج فرزندان خود کن، ابورافع پرسید: آیا همان‌گونه که ما بر آن‌ها حق داریم، آن‌ها هم بر ما حقّی دارند؟ پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: حق فرزند بر پدر آنست که، او را با کتاب خدا آشنا سازد و تیراندازی و شنا را به او بیاموزد. «حَقُّ الوَلَدِ عَلَی الوَالِدِ اَن یُعَلِّمُهُ کِتَابَ اللهِ وَ الرَّمی وَ السَّباحَةِ». در روایت دیگری به علّت این دستور اشاره نموده و می‌فرماید: به فرزندان خود تیراندازی یاد دهید که این عمل، خود سرکوب کردن دشمنان و پیروزی بر آن‌ها است. «عَلَّمُوا بَنَیکُم الرَّمی فَاِنَّهُ نِکایةُ العَدُّوِ». همین مضمون از امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) نیز روایت شده است. هم‌چنین در بعضی از روایات به آموزش هنرهای دستی اشاره شده است، مانند این‌که پیامبر اعظم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌فرماید: به پسران خود، شنا و تیراندازی و به دختران ریسندگی بیاموزید. «عَلَّمُوا اَبنائَکُمُ السَّباحَةَ وَ الرَّمی وَالمَراَةَ المِغزَلَ». ۳ - پانویس۴ - منبعانصاری، قدرت‌الله، احکام و حقوق کودکان در اسلام، ج۱، ص۵۶۸-۵۷۱، برگرفته از بخش «گفتاردوّم:اولویت‌های تعلیم و تربیت اسلامی نسبت به کودکان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۱۱/۶. |